Beweging, de ideale buffer tegen stress
De laatste maand van het jaar is ingezet! Naast de gezelligheid van de feestdagen wordt december ook gekenmerkt door koude, donkere dagen. Vaak zijn de laatste werkweken richting het eindejaar ook pittig druk. Losse eindjes worden aan elkaar geknoopt, dossiers worden afgehandeld en alles wordt in orde gebracht om het jaar zorgeloos af te sluiten. Die laatste sprint richting 2022 kan zorgen voor bijkomende stress, wat een weerslag heeft op ons lichaam. Maar wat is de beste manier om ons te wapenen tegen stressvolle periodes? In januari hadden we bewegingscoach Jeroen Klinckaert te gast in onze Peace Talks-podcast. Als zaakvoerder van Intelligent Motion, oprichter van ReMotion Therapy en coach bij MoNoA, is Klinckaert een krak in zijn vak. Hij vertelt hoe beweging stress kan bufferen.
Stress is een veelgebruikt begrip. Om het onderwerp tastbaarder te maken, definieert Klinckaert stress als “een situatie waarbij ons lichaam uit evenwicht is”. Het menselijk lichaam is namelijk getraind om alles in evenwicht te houden. De fysiologische term die daarbij hoort is homeostase. Elk klein of groot aspect dat het evenwicht komt verstoren is dus een vorm van stress. Ook al percipiëren we dat niet altijd zo, want stress is ook broodnodig. Het zorgt ervoor dat bepaalde elementen in ons systeem geactiveerd worden. Denk maar aan ons hartritme dat omhoog gaat bij een inspanning, om zo meer zuurstof in het bloed te brengen waardoor we beter presteren. Maar niet alle stress die ons lichaam uit evenwicht brengt is noodzakelijk. Eens die stressprikkels de natuurlijke limieten van het lichaam overstijgen, voelen we pas dat we stress hebben. In principe is er geen onderscheid tussen positieve of negatieve stress. De manier waarop het lichaam met stress omgaat is namelijk altijd hetzelfde, ongeacht de oorzaak. Het verschil zit in het gevoel tegenover de stressbron: dat kan positief of negatief zijn.
Als de emmer overloopt …
De precieze impact van stress op het fysiek lichaam kan gevisualiseerd worden aan de hand van een emmer. Beeld u in dat het lichaam een emmer is. Elke vorm van stress wordt opgevangen door de emmer. Zo komt er telkens een beetje water bij. Als het lichaam te veel onder druk gezet wordt, ervaren we de spreekwoordelijke druppel die de emmer doet overlopen. Pas dan worden we geconfronteerd met uiteenlopende fysieke reacties. Hoofdpijn, buikklachten, rugpijn … zijn signalen die aangeven dat er te veel water in de emmer zit en dat die dringend geleegd moet worden om nieuwe stress te kunnen opvangen. Belangrijk punt: fysieke symptomen zoals hierboven beschreven worden niet altijd herkend als stresssymptomen. Klinckaert verklaart dat fysieke klachten niet meteen gelinkt worden aan mentale factoren, omdat mensen dergelijke signalen een betekenis geven die hen niet belemmert in wat ze willen doen. Het is makkelijker om hoofdpijn toe te schrijven aan een slechte nachtrust dan aan een overdosis stress.
Terug naar een evenwicht
Wat kunnen we doen om onze emmer een beetje leeg te maken en het lichaam te herstellen? Alles wat het lichaam tot rust kan brengen kan helpen. Dat kan dat een wandeling zijn, een fijn gesprek, muziek luisteren of lekker eten. Maar ook gerichte technieken zoals ademhalings- of bewegingsoefeningen kunnen de balans herstellen. Elk lichaam is uniek, dus u moet zelf even uitzoeken wat werkt en wat niet. Idealiter zou de emmer preventief geleegd moeten worden, zodat die niet de kans krijgt om over te lopen. Als het toch zover komt, is het belangrijk om wat tijd vrij te maken om het lichaam de kans te geven om te recupereren. U zal merken dat u zo meer rust ervaart in wat je doet en zelfs efficiënter werkt. Ook na een stressvolle periode voelt het lichaam zich beter als de emmer nu en dan geleegd wordt. Moeten we stress dus mijden? Nee. We moeten ons vooral bewust zijn van de prioriteiten die we stellen. Er is niets mis mee om af en toe een keuze te maken waarvan u weet dat het druk met belastende stress met zich meebrengt, zolang u achteraf kort de tijd neemt om te recupereren. Wanneer de emmer echter constant blijft overlopen, zal uw lichaam u uiteindelijk verplichten om de pauzedruk in te drukken.
Hoewel de ideale manier om stoom af te blazen voor iedereen anders ligt, is bewegen dé terugkerende bewezen factor waarvan echt iedereen baat heeft. Werknemers met een kantoorjob brengen het grootste deel van hun dag zittend door. Als er al bewogen wordt, gaat het vaak om eentonige en repetitieve bewegingen. Want in een kantoor even zijwaarts wandelen of een pirouette maken zijn geen doorsnee kantoortaferelen. De valkuil van eentonige bewegingen zit in het aanpassingsvermogen van ons autonoom zenuwstelsel. Hoe meer we iets gaan doen, hoe meer we ons daarop aanpassen. Door enkel voorwaarts te bewegen, past het lichaam zich aan om enkel die bewegingen goed te doen. Het autonoom zenuwstelsel werkt namelijk aan de hand van input. Elke beweging die u niet meer maakt, wordt dus ook niet meer actief gehouden. Als u bijvoorbeeld op de achterbank van de auto iets neemt of iets uit een hoge kast haalt, voelt dat vaak niet comfortabel, als een ‘verkeerde’ beweging. Klinckaert onderstreept dat verkeerde bewegingen niet bestaan, maar dat het lichaam gewoon niet meer getraind is om dergelijke bewegingen uit te voeren.
Beweging als buffer tegen stress
Het autonoom zenuwstelsel en stress zijn nauwer met elkaar verbonden dan u denkt. De bewegingscoach geeft het voorbeeld van het halen van een deadline. Die tijdsdruk wordt door het lichaam gelezen als een gevaar. Om zich te wapenen tegen die druk en stress wordt het bindweefsel ingeschakeld. Dat bindweefsel gaat verstarren om het lichaam strakker te maken. Die spanning die voortkomt uit stress zorgt er dus voor dat bewegen steeds stroever wordt. Elke dag heeft u een klein beetje extra spierkracht nodig om dezelfde bewegingen te maken, met alle negatieve gevolgen van dien. Het goeie nieuws is dat dit makkelijk te voorkomen is. Zelfs met een job die vooral zittend uitgevoerd wordt, kan die verwaarlozing van spieren tegengegaan worden. Klinckaert stelt voor om op regelmatige tijdstippen een beweging te doen die u niet vaak uitvoert en die een beetje onnatuurlijk aanvoelt. Het grootste effect wordt bereikt door elke twintig minuten het lichaam bewust te bewegen in alle mogelijke richtingen. Het enige waarop u moet letten is de intensiteit, zodat het bindweefsel niet overbelast wordt. Geen idee waar u moet beginnen? In de onderstaande afbeelding vindt u enkele suggesties om meteen toe te passen, zelfs aan uw bureau! Daarnaast kan even dansen op uw favoriete muziek ook wonderen doen. Wie thuiswerkt hoeft zich niets aan te trekken van collega’s, dus reden te meer om u volledig te laten gaan! Andere voorbeelden van creatieve manieren om even te bewegen zijn biljart, pingpong of spikeball. Er bestaan manieren genoeg om van uw stoel te komen.
Bron: Healthways & Wellmark
Kort samengevat: herken de lichamelijke signalen die wijzen op stress en neem de tijd om uw lichaam sterker te maken door atypische bewegingen te maken doorheen de dag. Zo gaat u productief, efficiënt en zonder klachten het nieuwe jaar tegemoet.
Benieuwd om Jeroen Klinckaert zelf aan het woord te horen? Beluister dan de podcast!
Meer weten over welzijn op het werk? Neem contact op met onze experten, wij helpen u graag verder.
