Met verschillende generaties op de werkvloer: joehoe!

Steeds meer afgestudeerden van Generatie Z druppelen binnen in onze bedrijven en organisaties. Babyboomers gaan op pensioen. Soms hebben we nog vier generaties op de werkvloer: de babyboomers, generatie X, Y en Z. Is dat een boeiende combinatie of zorgt het vooral voor problemen en misverstanden? En wie zijn die generaties of wat kenmerkt hen?

Vier generaties op de werkvloer

In grote lijnen zijn er vier generaties op de arbeidsmarkt: de babyboomers, generatie X, generatie Y en generatie Z. Om samen te kunnen werken, moeten ze elkaar misschien eerst wat beter leren kennen…

Babyboomers (geboren tussen 1946 en 1960)

De babyboomers zijn – op de jongsten onder hen na – bijna allemaal op pensioen. Ze zijn opgegroeid in een periode van stijgende naoorlogse welvaart en studeerden in een woelige periode. De nadruk van deze groep jongeren lag op zelfontplooiing en een vrije moraal. Ze stonden aan de wieg van de jongerencultuur, nieuwe muziekstromingen en emancipatie. De eerste maanlanding, het Woodstockfestival en de Vietnamoorlog zijn herinneringen uit hun jeugd. Ze worden algemeen bestempeld als loyaal, idealistisch, optimistisch en gedreven en houden privé en werk graag gescheiden. Doorgaans zijn zij luxe gewend, ook vonden ze gemakkelijk werk. Door de Amerikaanse invloed en de tijdsgeest hebben ze zich competitief ontwikkeld.

Generatie X (geboren tussen 1961 en 1980)

Door de opkomst van anticonceptie verminderde het aantal geboortes in deze periode. Generatie X is opgegroeid met het einde van De Koude Oorlog, de val van de Berlijnse Muur, de kernramp in Tsjernobyl, aids en de Amerikaanse sciencefictionfilm E.T. Generatie X wordt ook wel de verloren generatie genoemd. Deze groep had het moeilijk: de babyboomers hadden het werkveld ingepalmd en werk vinden was lastig. Het is een generatie die snel volwassen moest worden. Ze verkozen een minder formele werkomgeving met minder autoriteit, wilden meer autonomie, minder competitie en evolueerden van analoog naar digitaal. Ze schikten zich in hun lot en maakten er het beste van. Over het algemeen is deze generatie praktisch ingesteld, zelfredzaam, relativerend en houden ze van no-nonsens.

Generatie Y (geboren tussen 1981 en 1995)

Generatie Y is opgegroeid in een tijd van technologische vooruitgang en economische voorspoed. 9/11 staat op hun netvlies gebrand en de euro wordt ingevoerd. In hun kindertijd gaan ze extra beschermd door het leven als gevolg van de daden van Marc Dutroux. Kenmerkend is ook de aandacht die ouders geven aan hun kinderen: ze vertroetelen hen. Het gevolg daarvan is een zelfverzekerde, optimistische generatie die gewend is haar zin te krijgen. Ze houden ervan te werken in aangename omgevingen waar ze zichzelf actief kunnen ontwikkelen en willen meteen een toegevoegde waarde leveren. Ze worden soms verwend en arrogant genoemd en zijn de eerste echte jobhoppers. Het zijn goede multitaskers met grenzeloze ambities: de wereld zien, werken in het buitenland, een eigen bedrijf hebben, enz.

Generatie Z (geboren na 1995)

Jongeren van generatie Z zijn individueel en handelen zelfstandig. Het zijn doorgaans harde werkers met een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Ze zijn gewend dat beslissingen op data gebaseerd zijn en zijn nog sneller afgeleid dan mensen van generatie Y. Het zijn de echte ‘digital natives’. De eerste kinderen van deze generatie zagen in hun kindertijd video’s veranderen in dvd’s, filmrolletjes in digitale camera’s en groeiden op met spelcomputers, Harry Potter en het internet. Blogs, vlogs en sociale media zijn hun ding, multitasken ook. Het is een visuele generatie, die communiceert in beelden. Daarnaast is duurzaamheid belangrijk: als iets niet goed is voor de wereld, is het geen optie. Ze groeien op met terroristische aanslagen en de klimaatopwarming.

Generatie X, Y Z, I, gen A? Euh?

De indeling in generaties kan ook verwarring met zich meebrengen omdat er verschillende versies en benamingen zijn. Afhankelijk van waar u op deze aardbol opgroeit zijn er uiteraard ook verschillen. In het volgende overzicht zijn de periodes korter en dus zijn er meer groepen.

1925-1940: de stille generatie
1941-1955: de babyboomers
1956-1970: generatie X
1971-1985: de pragmatische generatie of de patatgeneratie
1986-2000: generatie Y, de millennials, generatie Einstein
2001-2015: generatie Z, digital natives, de netgeneratie, de iGeneratie
2016-2030: generatie alpha, de Google kids, gen A

generatietijdlijn

Zeg me wanneer u opgroeide en ik zeg u wie u bent

De ervaringen die mensen tussen hun tiende en vijfentwintigste levensjaar opdoen, bepalen voor een groot gedeelte wie ze zijn: hun waarden, hun overtuigingen, hun ‘normaal’. We zijn een product van de omgeving en de tijdsgeest waarin we zijn opgegroeid. Elke 10 à 15 jaar ontstaat er een nieuwe generatie mensen die gedeeltelijk dezelfde ervaringen opdoen en zich daardoor meer verbonden voelen met elkaar en op een gelijkaardige manier in het leven staan. Als verschillende generaties moeten samenwerken, zorgt dat soms voor onbegrip en vooroordelen. Toch blijkt dat het ook vaak een pluspunt is. Een team wordt er ‘rijker’ door.

Samenwerken, samen leren

Oudere werknemers in een bedrijf houden én jongeren aan het team toevoegen: het is vaak de enige manier om vandaag alle jobs ingevuld te krijgen. Dan is het nodig aandacht te besteden aan de samenwerking tussen generaties. Werken aan het waarderend begrip van anders-zijn kan ervoor zorgen dat er rust komt in een team. Er ontstaat wederzijds begrip. Macht verliest aan belang en creativiteit en vernieuwing krijgen ruimte. Maar hoe pakt u dat aan? Enkele tips:

Maak werknemers bewust van de verschillen tussen generaties. Zorg in ieder geval bij alle partijen voor inlevingsvermogen in de andere generatie(s). Ga eerlijke gesprekken met elkaar aan, waarin jongeren en ouderen kwetsbaar durven zijn. Laat zowel beperkingen en kwaliteiten aan bod komen. Als beide groepen elkaar beter begrijpen, zullen de verwachtingen ook realistischer zijn.
Maak afspraken die tegemoetkomen aan de specifieke wensen van de generaties en communiceer ze ook duidelijk. De ene generatie houdt van een goede balans tussen werk- en privétijd, de andere werkt liever af en toe thuis, terwijl nog een andere groep misschien elke dag langer wil werken om een halve dag op de (klein)kinderen te kunnen passen, enz.
Zet ervaren en nieuwe werknemers bij elkaar. Jongeren kunnen van ouderen leren, ouderen van jongeren. Voor jonge professionals is de ervaring die oudere collega’s hen bieden waardevol. Ze willen wel als gelijkwaardige en met respect behandeld worden. Het zijn dan vast ook die jonge mensen die de ouderen als eerste willen helpen met dingen waarin zij beter zijn. De jongste generaties zijn opgegroeid met computers, interactieve media en games en zijn intuïtief weg met nieuwigheden. Ze kunnen de ‘minder handige’ gebruikers een duwtje in de rug geven. Tussen jongere en oudere werknemers die hetzelfde werk doen zijn er vaak ook interesses en drijfveren die hen binden. Het ‘nieuwe’ dat voor jongeren vaak de norm is, kan heel goed balanceren met de ervaring en de rust van oudere werknemers.
Met regelmatig een teamoverleg waarin jongere en oudere teamleden de gelegenheid krijgen om met eigen ideeën te komen, blijft iedereen betrokken. Door generaties met elkaar te laten overleggen, zal de organisatie vooroplopen in de markt met frisse ideeën, terwijl de kernwaarden en goede werkprocessen behouden blijven.
Jongeren, maar ook ouderen kunnen elkaar informeel ontmoeten in subgroepen en zo heeft iedereen gelijkgestemden. Want met een collega van eenzelfde generatie praat u soms gemakkelijker over het leven omdat u een gelijkaardige periode doormaakt. Laat wie het wil zo’n informele momenten organiseren.
Kijk voldoende naar de passies van mensen en probeer hun drijfveren te integreren in hun job. Op die manier spreekt u de intrinsieke kwaliteiten van de werknemer aan. Dat werkt voor zowel jong als oud. En wie zich beter voelt in zijn job, zal ook meer kunnen verdragen van de anderen.